Zoeken
 

Weblog verkeersmaatregelen.nl


Welkom op onze weblog over verkeersmaatregelen en aanverwante zaken. Maandelijks plaatsen wij onze visie over verkeersmaatregelen. Wat valt ons op in de openbare ruimte aan verkeersmaatregelen, hoe gedragen verkeersdeelnemers zich en kan/wordt er op gehandhaafd.


Het is altijd onze intentie om waardevolle informatie te bieden met onze blogartikelen, echter de waarde van deze blogartikelen wordt voor een groot deel bepaald door de opmerkingen en vragen die lezers erbij plaatsen.


Daarom nodigen we je van harte uit om jouw inzichten bij te dragen aan de blogartikelen.


En kom dan ook weer eens terug om te lezen wat anderen hebben bijgedragen.


Hieronder vind je alle blogartikelen op een rijtje.

Veel leesplezier!

Weblog
feb 26

Geplaatst door: Peter Veringmeier
woensdag 26 februari 2014 13:56  RssIcon

De rotonde is als verkeerskundig knooppunt niet meer weg te denken uit onze dorpen en steden. In eerste instantie werd de rotonde het visitekaartje van de wegbeheerder. Met fraaie beplanting of een kunstwerk werd het karakteristieke karakter van een stad of dorp benadrukt. Momenteel zien we echter een tendens dat diezelfde rotonde uit kostenoverwegingen in de uitverkoop gaat.


Ons landschap verandert door de eeuwen heen. Verkeerskundige wegaanpassingen bepalen voor een groot deel onze beleving van de openbare ruimte. Ongeveer dertig jaar geleden begon de rotonde in Nederland aan zijn opmars. Volgens het Nationaal Wegenbestand lagen er in 2010 ongeveer 3.900 volwaardige rotondes in Nederland, momenteel zijn dat er circa 8.000. Ongeveer de helft heeft een diameter tussen 20 en 30 m; rotondes met die diameter zijn gewoonlijk enkelstrooks. Ongeveer driekwart ligt op gemeentelijke wegen. Sinds het verschijnen van rotondes in het straatbeeld, zijn er over allerlei aspecten discussies gevoerd. In deze blog wil ik de adoptie van rotondes ter discussie stellen.


Profilering

In Frankrijk worden rotondes al jarenlang voorzien van beplanting, kunstwerken of elementen om het plaatselijke karakter te benadrukken. Dit verschijnsel vindt ook in Nederland navolging. Zo zie je in de gemeente Barendrecht op een rotonde reclame voor de Efteling en heeft de gemeente Schoonhoven toestemming van de provincie om zich op vijf rotondes als Zilverstad te profileren. De gemeente Reeuwijk heeft recent twaalf rotondes ter adoptie aangeboden, terwijl de gemeente Utrecht daarentegen heeft besloten de rotondes in eigen beheer te houden.


Waddinxveen

Nergens in het Groene Hart gaat het zo ver als in mijn woonplaats Waddinxveen. Niet alleen de uitingen van reclame zijn hier extravagant. Ook de vrijheid van inrichting is bijzonder. Rotondes worden hier verhuurd door de Stichting Rotondes Waddinxveen, die met vergunning van de gemeente en goedkeuring van de welstandscommissie, nagenoeg geen randvoorwaarden heeft vastgelegd. Resultaat is dat bedrijven de rotondes naar eigen inzicht inrichten en voorzien van zichtbelemmerende reclameborden. De publieke ruimte is sinds enkele maanden opgeleukt met een heimachine, een autootje en een boxspringbed. Bizar is dat bij één entree van Waddinxveen een prachtig kunstwerk staat in de vorm van twee in baksteen getordeerde zuilen. Deze Waddinxveense ‘wokkels’ zijn in de ruime omgeving bekend en worden zelfs in koekvorm nagemaakt. Met de situering van een rotonde, inclusief zonnepaneel en heimachine is dit Waddinxveens icoon volledig in de verdrukking komen te staan. De rotonde met het autootje geeft weer geheel andere problemen. Op deze rotonde, waarbij ’s nachts de lichten van het autootje branden, is het wachten op een automobilist die denkt dat hij hier rechtdoor kan rijden.


Sinds de rotondes zijn opgeleukt zijn de reacties niet van de lucht en worden er zelfs door de gemeenteraad vragen gesteld. Het Algemeen Dagblad heeft er op 30 januari, 4 februari en 27 februari 2014 uitgebreid aandacht aan gegeven.



Eenheid en samenhang

Provincies zijn een stuk strenger dan gemeentes. De provincie Zuid-Holland heeft de spelregels voor de vormgeving voor zowel bebouwd als landelijk gebied uitgewerkt in de publicatie Landschappelijke vormgeving rotondes. In dit rapport staat vermeld: “De herkenbaarheid wordt bewerkstelligd door het creëren van samenhang tussen de verschillende rotondes. Door het omschrijven van een aantal vaste inrichtingselementen krijgen de rotondes een gemene deler en zullen zij op elkaar gaan lijken. Echter, niet de volledige inrichting ligt vast. De provinciale rotonde is namelijk bij uitstek een rotonde die reageert op het omliggende landschap. Verschillende situaties vragen om verschillen in inrichting zodat de rotonde optimaal aansluit op de omgeving. De provinciale rotonde biedt daarom voldoende vrijheid in de vormgeving om eigenheid aan de rotonde te geven.”


Adoptie

Het woord ‘adoptie’ is feitelijk een vreemd gekozen term voor het vragen van geld in ruil voor reclame. Adoptie is het wettelijk aannemen van een kind. De associatie met het afkopen van wat onderhoud is dan ook volstrekt onbegrijpelijk. Sponsoring geeft beter aan waar het hier om gaat. En sponsoring van een rotonde is ‘in’.


In ruil voor het plaatsen van reclame betalen bedrijven een bijdrage die de kosten voor beheer en onderhoud compenseert. Diverse gemeenten gaan in zee met een bedrijf dat de sponsoring regelt, andere doen het zelf. Voor 225 euro per maand kan een bedrijf zich profileren met maximaal vier reclameborden van 60 x 40 cm per rotonde met naam en logo. In een overeenkomst wordt vastgelegd wat gemeentes en provincies wel en niet willen. Zo heeft bijvoorbeeld de gemeente Dordrecht de spelregels in een overeenkomst en voorwaarden vastgelegd en de locaties op een kaart weergegeven. Gemeenten zoals Alphen aan den Rijn houden vervolgens de inrichting en het onderhoud in eigen beheer. Van de opbrengst betaalt men de groenvoorziening.


Ruimtelijke bestemming

Rotondes zijn verkeerskundige knooppunten, waar veel weggebruikers langs komen. Deze publieke ruimte kan een visitekaartje zijn voor de stad of streek om zich te profileren. Als echter een bedrijf de vrijheid krijgt om deze publieke ruimte zich als het ware toe te eigenen, dan is deze ruimte het visitekaartje van één bedrijf geworden, in plaats van een publieke ruimte voor alle burgers.

Dit roept dan ook de vraag op of een dergelijke inrichting strookt met de uitgangspunten die in een bestemmingsplan zijn vastgelegd. Voor alle grond in Nederland moet een bestemmingsplan gelden. Gemeenten zijn volgens de wet verplicht om voor hun hele grondgebied bestemmingsplannen vast te stellen. Deze wet heet de Wet ruimtelijke ordening en is op 1 juli 2008 in werking getreden. De gemeenteraad stelt het bestemmingsplan vast. Ze wijst daarin de bestemming, ofwel functie van de grond aan. Ook geeft ze regels over het gebruik van de grond en hetgeen daarop gebouwd is.


Kosten en baten

Veel gemeenten kiezen bij de afweging tussen verkeersveiligheid en kostenbesparing voor het beetje geld dat ze met sponsoring kunnen verkrijgen. Ze vergeten echter dat de kosten en het leed van een ongeval nooit opwegen tegen de paar duizend euro die ze er jaarlijks mee besparen.


Om reclame te mogen maken, is meestal een omgevingsvergunning voor het plaatsen van reclame nodig. Voor reclame boven openbare grond moet ook precario worden betaald. Vaak zijn de kosten van de reclamebelasting en precariobelasting in één aanslag opgenomen. Artikel 227 van de Gemeentewet biedt de basis voor de heffing. De hoogte van de belasting is afhankelijk van het soort gebruik. Wordt een voorwerp geplaatst op grond die wel van de gemeente is, maar niet voor iedereen toegankelijk is? Dan hoeft er geen precariobelasting te worden betaalt. De VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) heeft over dit onderwerp een brochure uitgegeven.


In Waddinxveen bespaart de gemeente wel op beheer en onderhoud, maar worden de opbrengsten van € 2.000,00 per rotonde elk jaar overgemaakt naar de Stichting Rotondes Waddinxveen, die het geld volledig uitgeeft aan Care for Family, de plaatselijke voedselbank voor 130 gezinnen.


De Rekenkamer Rotterdam vermelde op 20 februari 2014 dat veel gemeentes pijnlijke bezuinigingen of lastenverhogingen uitstellen tot na de verkiezingen. Op grondexploitatie worden veel verliezen namelijk met boekhoudtrucs verhuld. In het Groene Hart hebben gemeenten inmiddels € 215 miljoen afgeboekt. Als we de opbrengst van sponsoring van rotondes vergelijken met de verliezen die in de grondexploitatie worden gemaakt, vraag ik mij af of bestuurders zich niet beter kunnen richten op belangrijke zaken. Maar ook de burger houdt zich liever bezig met waar hij zich in de openbare ruimte zichtbaar aan stoort dan wat hij voelt in zijn portemonnee.


Verkeersveiligheid

Wat mij als inwoner van Waddinxveen opvalt is dat ook na enige weken van gewenning je aandacht nog steeds gaat naar de inrichting van de rotonde, in plaats van naar het verkeer. De verkeerspolitie heeft de gemeente uitdrukkelijk geadviseerd om behalve kunstwerken helemaal niets op de rotondes te plaatsen, zelfs geen reclameborden. Alles wat afleidt op een kruising, waar kwetsbare verkeersdeelnemers oversteken moet je in feite niet willen toepassen.


De wet geeft voldoende basis om de verkeersveiligheid te garanderen. In artikel 2 van het BABW (Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer) staat: 'Het is verboden voorwerpen, inrichtingen of borden van welke aard ook, die het verkeer in verwarring kunnen brengen, op, langs of boven een weg aan te brengen, te doen aanbrengen of aangebracht te houden'. In artikel 59 wordt nog eens expliciet vermeld dat overtreding van artikel 2 een strafbaar feit is.


De SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) heeft een onderzoek gedaan naar Afleiding door reclame en voorlichting langs de weg. Hieruit blijkt dat vooral borden met bewegende onderdelen, emotionele reclame-uitingen, borden die zich in het centrale gezichtsveld bevinden en borden die op verkeersrelevante informatie lijken, de aandacht trekken van de automobilist en kunnen daardoor gevaar opleveren voor de verkeersveiligheid. Verder trekken borden op ooghoogte van de bestuurder vaker en langer de aandacht dan hoog geplaatste borden. Om die reden heeft zijn er in Nederland richtlijnen geformuleerd voor de toepassing van reclame-en voorlichtingsborden langs wegen in beheer van Rijkswaterstaat.


Uit gedragsonderzoek blijkt dat er tamelijk sterke effecten zijn van reclameborden. Toch is er weinig bekend over wat dit betekent voor het aantal verkeersongevallen en het risico. Fins diepteonderzoek demonstreert dat in zes van de 405 dodelijke ongevallen die plaatsvonden in 2000 en 2001 reclame op een of andere manier een rol heeft gespeeld bij het ontstaan van die ongevallen (Finnish Road Administration, 2004). In vier gevallen ging het om borden die in de weg stonden en het zicht letterlijk verhinderden. Twee andere ongevallen werden (mede)veroorzaakt door afleidende werking van reclame. Alle zes ongevallen vonden plaats op kruispunten.


Bezin voordat je begint

Het plaatselijke karakter benadrukken met de inrichting van een rotonde kan een gemeente zowel positieve als negatieve publiciteit geven. Bij sponsoring van publieke ruimte moet goed nagedacht worden over de randvoorwaarden waarbinnen bedrijven mogen opereren. Persoonlijk ben ik van mening dat rotondes er niet veiliger op worden als weggebruikers ook nog eens afgeleid worden door reclameborden. Het is wachten op een proefproces wat over aansprakelijkheden meer duidelijkheid kan geven.


6 commentaren tot heden...


Betr: Rotonde in de uitverkoop

Ik verbaas mij over alle ophef.Sinds jaar en dag hangen er reclame borden aan de lokale lantaarnpalen.
- Met grote regelmaat worden 3-hoeksborden geplaatst rond lantaarnpalen.
- De gemeente plaatst zelf digitale informatieborden.
- Met regelmaat staan er mobiele informatie borden met waarschuwingen over inbraken.
- Gemeente plaatste mega 'vliegenmeppers' met grote informatie borden eronder.
- Er staan borden over de Co2 uitstoot langs de weg
- Er staan borden langs de weg die de opbrengst van de zonnepanelen vermelden

Al deze uitingen staan direct langs de rijbaan, op kruisingen en in de bochten en deze uitingen zijn direct bedoeld om de aandacht te trekken van de passerende verkeersdeelnemer.
En dan heb ik het nog niet over het wout aan verkeersborden. Ik heb ze eens geteld van de Coenecoopbrug tot aan het KW plein. de gemiddelde oud ijzer boer zou met de opbrengst een maandsalaris verdienen.
Daar komt bij dat in het verleden de begroeiing zo hoog stond (foto's aanwezig) dat er helemaal doorzicht mogelijk was.
En de auto verlichting? Er wordt gesuggereerd of er Xenon lampen branden. De verlichting is zwakker dan een stadslicht, gevoed door een klein zonnecelletje.

Verder mis ik de relevantie van het betoog over de Wokkels en de daarvan gemaakte koekjes.
1. De Wokkels zijn op zich al aandacht afleiders naast de weg.
2. Dat de 10 meter hoge Wokkels wegvallen komt met name door de 6 meter hoge vliegenmepper welke de gemeente geplaatst heeft en niet door het heimachientje van 1,8 meter met een boom van 2,5 er aan vast.

Over smaak en schoonheid valt niet te twisten, maar verkeersveiligheid?
Ik denk dat er dan rondom Waddinxveen nog wel een paar belangrijkere (verkeers)issues op te lossen zijn dan de 'onveilige' rotondes

Door Ab de Graaf - Waddinxveen op   zaterdag 8 maart 2014 19:35

Betr: Rotonde in de uitverkoop

Beste Peter,
Hartelijk dank voor je column. Ik vind het een mooi en compleet verhaal. Ik ben het met je eens dat er een verschil bestaat tussen adopteren en sponsoren en dat feitelijk te weinig is nagedacht over de kaders en beoogde uitstraling vooraf. Ik heb je column gedeeld via Twitter.

Door Zweder Bergman - lijsttrekker CDA Waddinxveen op   maandag 3 maart 2014 10:09

Betr: Rotonde in de uitverkoop

Gelukkig heeft een aantal politici in Waddinxveen het eindelijk in de gaten. Het commercieel verhuren van een rotonde leidt niet automatisch tot een kleurrijk bloembollenveldje. Inderdaad: hoe naïef kun je zijn als politicus? Trouwens, door het accent steeds maar te leggen op een (mini-)heistelling op één van de rotondes, rukt het aanzien van het totaal wel enigszins uit zijn verband. Er zijn best aardige creaties elders te vinden, natuurlijk. Misschien hebben de gemeentebestuurders wel het idee, dat de ontsierende zonnecollectors (vliegenmeppers) op rotondes en kruisingen juist het aanzicht verfraaien. Als de rotondes dan tóch weer opnieuw op de schop moeten, kunnen die 'ondingen' wellicht ook door in één adem vervangen worden door kleurrijke bloemen en plantjes?

Door Hans de Keizer - Waddinxveen op   zaterdag 8 maart 2014 19:30

Betr: Rotonde in de uitverkoop

Is het u opgevallen dat de rotondeborden op de sniepweg (met de cars-trabant) op zijn kop hangen?

Door Tombord op   donderdag 1 mei 2014 10:08

Betr: Rotonde in de uitverkoop

@Tombord,
Ja natuurlijk, dat was ook mijn vraag aan de nieuwsbrieflezers van het vierde item in de nieuwsbrief van februari 2014.
Zie www.verkeersmaatregelen.nl/Home/Nieuwsbrieven.aspx

Door Peter Veringmeier op   donderdag 1 mei 2014 10:11

Betr: Rotonde in de uitverkoop

Een goed artikel. Ik vraag mij soms af op wat voor niveau sommige beslissingen worden gemaakt. Het is soms net alsof het advies van de echte experts moet wijken voor een 'leuk ideetje'. Ik las laatst over een gemeente die een prijsvraag houd over hoe de Rotonde leuk aan te kleden (inenomweerselo.nl/staat-jou-ontwerp-straks-op-de-rotonde/). Allemaal leuk en aardig, maar als het om verkeersveiligheid gaat is een prijsvraag minder geschikt, zoiets moet bekeken worden door mensen met verstand van zaken en sommige gemeentes vergeten dat. Ik zag zojuist een video over het ontwerpen van Rotondes, maar 'vreemd' genoeg hebben ze het daar nergens over het verfraaien van het straatbeeld, maar gewoon over veiligheid.

Door Maik Opzeeland op   dinsdag 24 november 2015 22:26

Uw naam:
Titel:
Opmerking:
Beveiligingscode
Voer de hierboven getoonde code in de hieronderstaande box.
Commentaar Toevoegen   Annuleren